Trí thông minh vĩnh cửu của Dyson (hay viễn cảnh Dyson) là ý tưởng do Freeman Dyson đưa ra, giả thuyết mô tả các sự sống thông minh có thể duy trì vĩnh viễn vũ trụ.

Theo các nhà khoa học, vũ trụ chúng ta có một sự khởi đầu nên chắc chắn cũng sẽ có kết thúc. Theo dự đoán số mệnh cuối cùng của vũ trụ có thể có ba loại kết cục. Tình huống thứ nhất là Vụ Băng Giá Lớn (Big Freeze) năng lượng tối sẽ làm cho các thiên hà tách xa nhau, khi đạt đến cực điểm, vũ trụ sẽ trở nên lạnh lẽo, tối tăm và cô đơn, đây là kết cục đáng sợ về sự đóng băng của vũ trụ.

Vũ trụ ngày càng nở ra và đến một ngày mọi vật chất có thể bị đóng băng (Ảnh: bbc.com)

Một tình huống khác là Vụ Xé Lớn (Big Rip), năng lượng tối không ngừng mạnh lên theo thời gian, cho đến khi nó có thể xé nát bất cứ vật thể nào, ngay cả hằng tinh hay hành tinh cũng khó thoát khỏi sức mạnh của nó, thậm chí nó còn xé nát cả phân tử, nguyên tử, đây là kết cục đáng sợ về sự xé nát của vũ trụ.

Vụ Xé Lớn (Big Rip), năng lượng tối không ngừng mạnh lên theo thời gian, cho đến khi nó có thể xé nát bất cứ vật thể nào… (Ảnh: BBC)

Tình huống thứ ba là Vụ Co Lớn (Big Crunch), vũ trụ từ đâu đến thì sẽ trở về chỗ đó, sự tăng tốc giãn nở cũng không thể thay đổi được vận mệnh cuối cùng của vũ trụ là co rút lại thành một điểm, đây là kết cục đáng sợ về sự sụp đổ của vũ trụ. Theo dự đoán của các nhà khoa học, sự co rút này có thể sẽ xảy ra sau một tỷ năm nữa.

Vụ Co Lớn (Big Crunch), vũ trụ từ đâu đến thì sẽ trở về chỗ đó… (Ảnh: BBC)

Cho dù trong tình huống nào, gần như tất cả các dự báo của các nhà khoa học đều hướng về một kết cục khủng khiếp và tang thương, đó chính là kết cục diệt vong của nhân loại.

Tuy nhiên, chúng ta không nên vội thất vọng, bởi kết cục trên là dựa trên quan điểm vũ trụ là tập hợp của các vật chất ngẫu nhiên. Theo lý thuyết này thì vũ trụ là một tập hợp khối lượng khổng lồ các vật chất, chúng liên kết với nhau bởi 5 loại lực cơ bản: trọng lực, lượng hấp dẫn, lực hạt nhân yếu, lực hạt nhân mạnh, lực điện từ. Vì vũ trụ liên tục giãn nở, các liên kết này tạo ra một cân bằng động và tạm thời.

Dù vậy, theo những nghiên cứu mới gần đây cho thấy vũ trụ không phải đơn thuần là tập hợp của các vật chất “tự nhiên” với các chuyển động “ngẫu nhiên”, mà có thể bản thân vũ trụ chính là sinh mệnh sống khổng lồ với trí tuệ siêu việt và hoàn hảo.

Bản thân vũ trụ có thể là một sinh mệnh sống khổng lồ (Ảnh: tinhhoa.net)

Suy luận này dựa trên nhiều yếu tố, đầu tiên phải kể đến việc cấu trúc của vụ trụ tương tự như cấu trúc của bộ não con người.

Sau khi đổ hàng tỷ đô la cho dự án Mô phỏng Thiên niên kỷ (Millennium Simulation) nghiên cứu về não bộ. Các nhà khoa học đã phát hiện một sự tương đồng mang tính cấu trúc, thể hiện ở các kết nối cũng như sự phân bố vật chất trong não và trong vũ trụ.

Các khoa học gia giải thích rằng hố đen giống như nhân tế bào. Chân trời sự kiện của hố đen (event horizon) – nôm na là giới hạn mà vật thể sẽ không thể quay trở lại và bị lực hấp dẫn kéo vào trong hố đen – cũng giống với màng nhân bào.

Chân trời sự kiện của hố đen có 2 lớp, giống như màng nhân bào – mọi vật rơi vào trong đều không thể ra ngoài. Màng nhân bào phân chia tách các chất lỏng trong tế bào, ngăn ngừa sự trộn lẫn và điều hòa sự trao đổi chất trong và ngoài nhân tế bào. Một điểm tương đồng khác là hố đen và tế bào sống đều phát ra các túi bức xạ điện từ.

Mạng lưới vũ trụ cũng tương tự như mạng lưới tế bào trong não người (Ảnh: dkn.tv)

Các nhà nghiên cứu đã nhận xét: “Gần như tất cả những gì tồn tại trong vũ trụ lớn đều được phản ánh trong tế bào sinh học như một tiểu vũ trụ. Nói đơn giản, vũ trụ có thể được nhìn nhận như một tế bào.”

Ngoài việc cấu trúc của vũ trụ tương tự như bộ não người, hố đen giống như tế bào, thì nhìn ở khía cạnh thiết kế ta cũng có thể thấy vũ trụ được tạo ra là có sự tinh chỉnh của một trí huệ chứ không phải là điều ngẫu nhiên.

Vera Kistiakowashy, một nhà vật lý tại Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) tuyên bố rằng cấu trúc tinh xảo vi diệu của vũ trụ là một dấu hiệu hé mở sự tồn tại của một lực lượng siêu nhiên.

Cái trật tự tinh xảo vi diệu được khám phá ra nhờ vốn hiểu biết khoa học của chúng ta về thế giới vật chất đã mặc định sự tồn tại của một đấng siêu nhiên, của các nhân tố không thể giải thích được, của một đấng sáng tạo” Kistiakowsky cho hay.

Sự tinh xảo của vũ trụ được cho là sản phẩm của trí tuệ (Ảnh: dkn.tv)

Vào đầu thế kỷ 21, người theo thuyết vô thần nổi tiếng Antony Flew, người chưa từng tin về những điều này trong suốt cuộc đời mình đã bất ngờ và thậm chí nghiên cứu về trí tuệ đáng kinh ngạc phía sau DNA. Flew giải thích những gì đã khiến ông thay đổi quan điểm của mình:

“Những gì tôi nghĩ về việc các chuỗi phân tử DNA đã làm chính là để cho thấy trí tuệ như vậy chắc hẳn phải liên quan đến việc khiến những phân tử đa dạng và đặc biệt này lại liên kết với nhau. Tôi thấy rằng những thành quả có được một cách vô cùng phức tạp đó giống như việc làm của một trí tuệ…”

Dựa trên những khám phá mới này, một lý thuyết mới ra đời: Trí thông minh vĩnh cửu của Dyson (hay viễn cảnh Dyson) là ý tưởng do Freeman Dyson đưa ra, giả thuyết mô tả các sự sống thông minh có thể duy trì vĩnh viễn vũ trụ, tức là vũ trụ chúng ta sẽ không bao giờ kết thúc bởi một sinh mệnh sống thì sẽ luôn tìm cách hoàn chỉnh và tái tạo lại mới bản thân.

Freeman Dyson, nhà vật lý nổi tiếng người Anh (Ảnh: wiki)

Điều này có vẻ đúng khi mới đây các nhà khoa học đã phát hiện ra rất nhiều thiên hà đang được “cải lão hoàn đồng” ở rất nhiều vị trí trong vũ trụ.

Năm 2005, các nhà thiên văn học đã phát hiện một thiên hà rộng lớn mới chào đời cách Trái đất khoảng gần 1 tỷ năm ánh sáng, nó to gấp 8 lần hệ Ngân Hà.

Tháng 10 năm 2006, trong một thiên hà ở gần góc của hệ Ngân Hà đã diễn ra một cảnh tượng ngoạn mục “sự va chạm lớn của hai thiên hà”. Khi hai thiên hà va chạm nhau, đã có 1 tỷ hành tinh mới liên tục ra đời.

Tháng 06 năm 2010, một vụ nổ tia gamma mạnh mẽ chưa từng thấy cách Trái đất 5 tỷ năm ánh sáng khiến cho thiết bị đo Swift của NASA bị bão hòa. Năm 2010, các nhà thiên văn phát hiện xung quanh một thiên hà cổ xưa xuất hiện những vòng tia tử ngoại rất đẹp, có cái lớn đến mức đủ bao quanh mấy hệ Ngân Hà, trong đó có rất nhiều hành tinh mới, có nghĩa là những thiên hà cổ xưa này đã được “cải lão hoàn đồng”.

Có rất nhiều tinh cầu và thiên hà đang được “cải lão hoàn đồng” cho thấy vũ trụ đang hồi sinh (Ảnh: tinhhoa.net)

Tháng 12 năm 2010, các nhà thiên văn phát hiện một quần thể rất lớn các thiên hà trẻ đang trải qua thời kỳ “sơ sinh”, quy mô và tốc độ sản sinh ra hành tinh mới của chúng khiến người ta kinh ngạc.

Tháng 06 năm 2011, các nhà thiên văn học phát hiện trong bốn thiên hà tử vong cách chúng ta 4.000 năm ánh sáng xuất hiện những hằng tinh và nhóm hằng tinh mới sinh, những thiên hà “tử vong” này lại bừng bừng sinh cơ.

Tháng 03 năm 2012, người ta đã phát hiện trong kết cấu hình đĩa của hệ Ngân Hà của chúng ta có 5.000 khí bào vũ trụ, dấu hiệu cho thấy sắp có hằng tinh mới ra đời.

Nếu vũ trụ là sinh mệnh thì con người nên hành xử “tôn trọng” vũ trụ, nếu không sẽ bị đào thải (Ảnh: khoahoc.tv)

Như vậy rất có thể vũ trụ sẽ không kết thúc như dự đoán của nhiều nhà khoa học mà bằng vào siêu trí tuệ của mình vũ trụ có thể tự cải tạo để duy trì sự tồn tại vĩnh cửu. Tuy thế, không có nghĩa là con người sẽ “trường tồn” cùng với vũ trụ, việc con người hủy hoại môi trường sinh thái, liên tục xả rất nhiều “rác” vào vũ trụ có thể khiến siêu trí tuệ này đào thải con người.

Nam Minh